Δευτέρα 26 Απριλίου 2010

Η τέχνη του τατουάζ




Ο Τάκης Χυτήρης, καλλιτέχνης του τατουάζ και ιδιοκτήτης του στούντιο «Lizard» εδώ και μια δεκαετία, μιλάει στο Crazy Greek blogger για τη συνήθεια της μόνιμης διακόσμησης του ανθρώπινου σώματος με σχέδια και χρώματα και δίνει χρήσιμες πληροφορίες για την επιλογή των σχεδίων, τη διαδικασία του «χτυπήματος», τις προφυλάξεις, τους πιθανούς κινδύνους και τις τιμές των τατουάζ στην Ελλάδα.




Τον Τάκη τον γνώρισα πριν 5 χρόνια, όταν πήγα στο εργαστήρι του για να μου χτυπήσει ένα τατού. Έμεινα απόλυτα ικανοποιημένος και από το αποτέλεσμα και από το ωραίο κλίμα που επικρατούσε σε ολόκληρο το στούντιο, όση ώρα έμεινα εκεί.

Όταν λοιπόν μου ανατέθηκε να γράψω ένα κείμενο για τα τατουάζ, σκέφτηκα ότι θα ήταν προτιμότερο να αφήσω τον ίδιο να μας μιλήσει για την τέχνη του.

Δέχτηκε με μεγάλη προθυμία και τον ευχαριστώ για όλα όσα ενδιαφέροντα μας είπε.


Η ονομασία

Η ονομασία του τατουάζ προέρχεται από τις Πολυνησιακές διαλέκτους. Στην γλώσσα της Ταϊτή και της Σαμόα, «τατάου» σημαίνει συνήθεια. Οι φυλές αυτές έκαναν τατουάζ στο σώμα τους κατά τη διάρκεια τελετών μύησης. Χάραζαν το σώμα τους και έτριβαν κάρβουνα μέσα στις τομές, με αποτέλεσμα μετά τη θεραπεία τους, τα αδιάλυτα μόρια του κάρβουνου να παραμένουν μέσα στο δέρμα. Οι παλαιστές και οι μονομάχοι στην αρχαιότητα έφεραν τατουάζ σε ένδειξη αδελφοσύνης. Πολλές φυλές το χρησιμοποιούσαν σαν ένδειξη πένθους ενώ σε άλλες υποδήλωναν τη κοινωνική τους θέση και το αξίωμα.

Άλλη εκδοχή λέει ότι το τατού πήρε το όνομά του από τον ήχο που έκαναν τα εργαλεία πάνω στο δέρμα και το διαρκές «τα, τα, τα» που ακουγόταν στη διάρκεια του χτυπήματος, αφού οι εκεί τεχνίτες χτυπούσαν κυριολεκτικά με τα παραδοσιακά τους εργαλεία το χρώμα πάνω στο δέρμα. Οι ναυτικοί του 18ου αιώνα έφεραν στην Ευρώπη τη λέξη «τατάου», η οποία σιγά σιγά μετατράπηκε στο αγγλικό «tattoo» και το γαλλικό «tatouage». Ο αντίστοιχος όρος στα ελληνικά είναι «δερματοστιξία».


Η ιστορία των τατουάζ

Το τατουάζ πρωτοεμφανίστηκε στην Ιαπωνία της Παλαιολιθικής εποχής, γύρω στην 8η χιλιετία π.Χ. Πολλοί άλλοι πολιτισμοί το υιοθέτησαν αργότερα σε όλες τις ηπείρους, κυρίως όμως στην Ασία και την Ωκεανία. Επίσης παρουσιάζεται σε αιγυπτιακές μούμιες αλλά και σε ευρωπαϊκές φυλές, όπως οι Κέλτες, οι Γαλάτες και οι Γερμανοί.

Ο «Oetzi the Iceman», η περίφημη μούμια που βρέθηκε το 1991 στις ιταλοαυστριακές Άλπεις από ένα ζευγάρι Γερμανών τουριστών και χρονολογείται από το 3.300 π.Χ., είναι το αρχαιότερο διατηρημένο ανθρώπινο δείγμα που φέρει πάνω του τατουάζ. Όχι ένα, ούτε δύο, αλλά 57 ολόκληρα τατού από κάρβουνο βρέθηκαν πάνω στον «Έτσι», αποτελούμενα από απλές τελείες και γραμμές στο κάτω μέρος της πλάτης του, πίσω από το αριστερό του γόνατο και στον δεξί του αστράγαλο.

Οι ναυτικοί του Κάπταιν Κουκ και των υπόλοιπων εξερευνητών της εποχής (18ος αιώνας), ήταν αυτοί που ήρθαν πρώτοι σε επαφή με τους Πολυνήσιους και άλλες φυλές του Ειρηνικού. Εντυπωσιάστηκαν τόσο πολύ από τη φιλοσοφία και την τέχνη των τατουάζ, ώστε τα υιοθέτησαν και γυρνώντας στην Ευρώπη, έφεραν μαζί τους τοπικούς τεχνίτες για να παρουσιάσουν – κυρίως στην Αγγλία – τις παραδοσιακές μεθόδους χτυπήματος σχεδίων στο ανθρώπινο σώμα.


Προκατάληψη και περιθώριο

Από τότε όμως, μέχρι και το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, το τατουάζ, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, έγινε συνώνυμο του στίγματος και «προνόμιο» περιθωριακών ομάδων, όπως οι ναυτικοί, οι κατάδικοι κλπ. Ανάλογη χρήση έκαναν και οι ναζί, σημαδεύοντας τους Εβραίους και τους λοιπούς φυλακισμένους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 το τατουάζ εμφανίστηκε σε μουσικούς της ροκ αλλά και σε ηθοποιούς. Το 1963 ο Μπρούνο ντε Πιγκάλ άνοιξε στο Παρίσι το πρώτο στούντιο τατουάζ. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ζωντανής διαφήμισης του τατουάζ υπήρξε ο Μάρλον Μπράντο ως «στιγματισμένος» μηχανόβιος στις ταινίες του, ενώ αργότερα, στο τέλος της δεκαετίας του ’80, η δημοτικότητα του τατουάζ εκτινάχθηκε στα ύψη με τα supermodels Στέφανι Σέιμουρ και Κάρε Ότις. Παράλληλα, μεγάλοι ηθοποιοί του Χόλιγουντ (Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Τζούλια Ρόμπερτς, Τζόντι Φόστερ, Σόν Κόνερι, Νίκολας Κέιτζ, Τζίνα Ντέιβις, Σον Πεν, Αντζελίνα Τζολί, Σαρλίζ Θέρον, Μίκι Ρουρκ) το υιοθέτησαν και έτσι δημιούργησαν καινούργιες συνθήκες αποδοχής και ανάπτυξης των τατού σε Αμερική και Ευρώπη.

Η προκατάληψη σχετικά με τα τατού άρχισε να μειώνεται σταδιακά τα τελευταία 30 χρόνια και σήμερα αποτελεί μέρος της δυτικής κουλτούρας και κοινωνίας, για πολλούς και διαφορετικούς λόγους: Μόδα, αισθητική, καλλωπισμός, ομαδοποίηση, περιθωριοποίηση, αναφορά σε αγαπημένα πρόσωπα, θαυμασμός σε κάποια άλλα, ερωτισμός αφού κυρίως οι γυναίκες το θεωρούν σέξι, σημάδι δύναμης για τους άντρες, όλα αυτά συνυπάρχουν χωρίς πρόβλημα και το τατουάζ είναι πλέον διαταξικό φαινόμενο σε ολόκληρο τον κόσμο.


Οι τεχνικές

Η τέχνη του τατού έχει μεγάλη ιστορία και όπως είπαμε και πριν, ξεκινάει από τις πρωτόγονες κοινωνίες. Το καταπληκτικό είναι ότι και σήμερα υπάρχουν τεχνίτες στην Πολυνησία (Μαορί και Ταϊτή), στην Ιαπωνία, αλλά και στις ινδιάνικες φυλές της Αμερικής που χρησιμοποιούν τον αρχαίο, παραδοσιακό τρόπο χτυπήματος των σχεδίων (βελόνες από σκληρό αγκάθι ψαριού ή από κόκαλο τις οποίες χτυπούν με σφυρί πάνω στο δέρμα). Αυτά τα τατουάζ δεν έχουν την ακρίβεια και την ομοιομορφία των σημερινών, ακριβώς επειδή γίνονται με τις παραδοσιακές μεθόδους. Τέτοιο παράδειγμα είναι τα τατού της Αντζελίνα Τζολί.

Το 1891, ο Σάμιουελ Ο' Ράιλυ κατασκεύασε την πρώτη ηλεκτρική μηχανή για τη χάραξη τατουάζ, έχοντας ως βάση ένα ηλεκτρικό εργαλείο του Τόμας Έντισον, με το οποίο τρυπούσε χαρτί με μια βελόνα. Το εργαλείο του τατουάζ κινεί πάνω-κάτω μια βελόνα, προσαρτημένη σε ειδικό ηλεκτρικό πιστόλι, με ρυθμό αρκετών εκατοντάδων δονήσεων το λεπτό και διεισδύει στο δέρμα σε βάθος ενός χιλιοστού περίπου. Έτσι, τοποθετούνται μέσα στο δέρμα οι χρωστικές ουσίες. Σήμερα, βέβαια, η σύγχρονη τεχνολογία επιτρέπει και τη χρήση λέιζερ για τη δημιουργία τατουάζ.


Το τατουάζ στην Ελλάδα

Δεν υπάρχει κάποια σχολή στην Ελλάδα που να μπορεί όποιος ενδιαφέρεται, να μάθει την τέχνη του τατουάζ. Οι περισσότεροι τεχνίτες είναι αυτοδίδακτοι ή έμαθαν δίπλα σε κάποιον άλλο καλλιτέχνη. Υπάρχει πάντως η δυνατότητα για παρακολούθηση σεμιναρίων, φεστιβάλ και συναντήσεων που γίνονται τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Για να καταφέρεις να γίνεις τεχνίτης, θα πρέπει να έχεις πολύ ταλέντο και ακόμα περισσότερη υπομονή και επιμονή για να ψάξεις τους σωστούς ανθρώπους που θα σε μάθουν τις τεχνικές και τα μυστικά.

Στην Αθήνα υπάρχουν περίπου 40 ειδικευμένα στούντιο όπου κάποιος μπορεί να «χτυπήσει» το τατού που θέλει. Αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα, κάθε πόλη πλέον διαθέτει τουλάχιστον ένα τέτοιο εργαστήρι. Ο πρώτος που έφερε στη χώρα μας τα τατουάζ ήταν ο πασίγνωστος Τζίμης στη δεκαετία του ’70, η μεγάλη έκρηξη όμως σημειώθηκε από το 2000 και μετά. Την τελευταία δεκαετία τόσο η προσφορά, όσο και η ζήτηση ανέβηκαν κατακόρυφα.

Στις ΗΠΑ, η Ένωση Επαγγελματιών τατουάζ έχει δηλώσει ότι από το 1990 μέχρι και το 2005 χτύπησε τατού σε πάνω από 40 εκατομμύρια άτομα (σχεδόν 1 στους 6 Αμερικανούς). Καλό πάντως θα είναι να αποφεύγετε τα μη ειδικευμένα εργαστήρια – στούντιο, πρωτίστως για λόγους υγιεινής, αλλά και επειδή ακριβώς χτυπάνε τατού ως δευτερεύουσα δραστηριότητα, με ότι αυτό συνεπάγεται.

Διαλέγοντας το σχέδιο

Αρκετοί πελάτες έρχονται στο στούντιο ξέροντας ακριβώς ποιο είναι το σχέδιο που θέλουν να κάνουν. Εμείς, από την πλευρά μας, μπορούμε να συμβουλέψουμε προτείνοντας σχέδια από μια τεράστια συλλογή, λαμβάνοντας υπόψη μας τι μπορεί να ταιριάζει αισθητικά στον κάθε έναν, όπως επίσης και σε ποιο σημείο του σώματος είναι καλύτερο να χτυπηθεί το τατού. Δίνουμε τη δυνατότητα στον πελάτη να επιλέξει ένα σχέδιο που θέλει ο ίδιος, μπορούμε να τον βοηθήσουμε και εμείς στην επιλογή, μπορεί ακόμα να μας δείξει φωτογραφία με τατουάζ κάποιου άλλου που του αρέσει ή απλά να μας ζωγραφίσει σε χαρτί το σχέδιο που προτιμάει και να ζητήσει να του το κάνουμε.

Πολλές φορές λειτουργούμε αποτρεπτικά, κυρίως σε πελάτες που θέλουν να χτυπήσουν το όνομα της φίλης τους (ή αντίστοιχα σε γυναίκες του φίλου τους) ή κάποιου συγκροτήματος, για ευνόητους λόγους. Κλασικό παράδειγμα ο Τζόνι Ντεπ και το πασίγνωστο τατουάζ του «Winona forever», το οποίο μετά το χωρισμό κατέληξε σε «Wino forever». Καλά κρασά δηλαδή! Φυσικά αυτό δεν ισχύει για κάποιον που θέλει να κάνει το ίδιο με το όνομα του παιδιού του. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ο τεχνίτης θα σχεδιάσει πρώτα μόνος του αυτό που του έχουμε ζητήσει, πράγμα που σημαίνει ότι έχουμε να κάνουμε με έναν καλλιτέχνη. Και το λέμε αυτό κυριολεκτικά, διότι αν αυτός που θα σας κάνει το τατουάζ, αποτύχει στο σχέδιο, τότε κλαύτα Χαράλαμπε! Το τατού είναι τέχνη. Θέλει σταθερό χέρι αλλά θέλει και αισθητική – καλλιτεχνική προσέγγιση. Για αυτό δεν ενδείκνυται η λύση του αισθητικού.

Οι ανήλικοι δεν είναι καλό να κάνουν τατουάζ γιατί δεν έχει ολοκληρωθεί η ανάπτυξη τους και υπάρχει ο κίνδυνος μεγαλώνοντας, να αλλοιωθεί το σχέδιο. Ωστόσο, αν κάποιος επιμένει, μπορεί να το κάνει, έχοντας όμως οπωσδήποτε την έγκριση των γονιών του. Γι’ αυτό πάντοτε ζητάμε από τους πελάτες ταυτότητα, ώστε να είμαστε απόλυτα σίγουροι για την ηλικία τους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το τατουάζ πρέπει να είναι συνειδητή απόφαση και όχι αποτέλεσμα ενθουσιασμού ή αντίδρασης. Επίσης ο πελάτης καλό θα είναι να το σκεφτεί αρκετά σοβαρά πριν το αποφασίσει, αφού το να είσαι αναποφάσιστος για κάτι τέτοιο, είναι ότι χειρότερο.

Πονάει το τατουάζ;

Το τατουάζ δεν πονάει ακόμα και στις πιο ευαίσθητες περιοχές. Εμείς υποστηρίζουμε ότι ο «πόνος» είναι θέμα ψυχολογίας του πελάτη, όπως επίσης και θέμα ικανότητας του τεχνίτη. Αυτό που νιώθει όποιος κάνει τατουάζ είναι ένα μικρό τσούξιμο. Όταν όμως πρόκειται για μεγάλα, πολύωρα σχέδια, τότε αυτό που συμβαίνει είναι ότι το σώμα κουράζεται, εξαντλείται, γι’ αυτό και τα τατού που καλύπτουν μεγάλη έκταση, γίνονται σε πολλά ραντεβού, έτσι ώστε ο οργανισμός να έχει το χρόνο να «συνέλθει».










No response to “Η τέχνη του τατουάζ”

Leave a Reply

Related Posts with Thumbnails