Ποκαχόντας: Η αλήθεια πίσω από τον μύθο

Το θρυλικό ειδύλλιο που δεν υπήρξε ποτέ και η πριγκίπισσα που χρησιμοποιήθηκε σαν δόλωμα για τον Νέο Κόσμο

Ένα από τα πράγματα που μαθαίνεις όταν αποφασίζεις να γράψεις κάτι είναι πως ποτέ δεν πρέπει να αφήνεις την αλήθεια να σου χαλάει μια καλή ιστορία. Αυτό ακριβώς συνέβη και στην περίπτωση της Ποκαχόντας και το Άγγλου καπετάνιου, Τζον Σμιθ. Τι κι αν δεν αγαπήθηκαν ποτέ; Τι κι αν η νεαρή Ινδιάνα χρησιμοποιήθηκε; Τι και αν η ομορφιά της δεν ήταν και τόσο μυθική; Η αλήθεια δεν είχε θέση σε αυτή την ιστορία που διέθετε όλα τα κατάλληλα υλικά για να γίνει αξέχαστη.

Ένας Άγγλος καπετάνιος, μια νεαρή Ινδιάνα, αιμοδιψείς ιθαγενείς και οι ανθρωπιστές-πολιτισμένοι Άγγλοι που «αγκάλιασαν» αυτό το εύθραυστο πλάσμα. Όλα παρουσιάστηκαν όπως έπρεπε να παρουσιαστούν. Η αλήθεια όμως έχει την κακή συνήθεια να εμφανίζεται και κάποιοι διηγήθηκαν το τι πραγματικά έγινε έστω και αν ήταν λίγοι αυτοί που τους άκουσαν γιατί το παραμύθι ήταν πολύ όμορφο για να χαλάσει.

Η κόρη του αρχηγού των Ποουχατάν γεννήθηκε το 1595 στη σημερινή Βιρτζίνια των ΗΠΑ. Το πραγματικό της όνομα ήταν Ματοάκε Αμονούτε. Γρήγορα άρχισαν να την φωνάζουν Ποκαχόντας που στην διάλεκτο της φυλής σήμαινε «μικρή ιδιότροπη». Σύμφωνα με έναν ιστορικό μάλιστα οι ιθαγενείς επιμελώς απέκρυπταν το πραγματικό της όνομα από τους Άγγλους λόγω μιας πρόληψης σύμφωνα με την οποία πίστευαν πως αν μάθουν πως πραγματικά τη λένε θα μπορούν να της κάνουν κακό.

Η πρώτη επαφή της μικροκαμωμένης Ποκαχόντας με τους αποικιστές ήρθε το 1607. Ήταν ένα παιδί που είχε εντυπωσιαστεί από τους περίεργους αυτούς ανθρώπους. Επισκεπτόταν συχνά τους καταυλισμούς τους και έπαιζε εκεί. Σύμφωνα με τον καπετάνιο Τζον Σμιθ ήταν έναν «παιδί περίπου δέκα ετών». Η Ποκαχόντας δέθηκε με τους αποικιστές και σε δύσκολες περιόδους όπου η πείνα τους θέριζε βοήθησε πάρα πολύ μεταφέροντας τρόφιμα μαζί με τους ακολούθους της. Αυτό έκανε τη μικρή Ποουχατάν πολύ αγαπητή.



Η ιστορία με τη διάσωση του Σμιθ ήρθε πολύ αργότερα από τον ίδιο τον καπετάνιο. Το ανέφερε για πρώτη φορά το 1616 περίπου δηλαδή δέκα χρόνια μετά από τη χρονολογία που έλεγε πως έγινε το περιστατικό. Σύμφωνα με τον Σμιθ κυνηγοί τον Ποουχατάν τον συνέλαβαν και ενώ ένας από τους αρχηγούς της φυλής προσπάθησε να τον σκοτώσει η Ποκαχόντας μπήκε μπροστά και τον έσωσε. Δεν υπήρξε δηλαδή ποτέ κανέναν ειδύλλιο και δεν ήταν ο πατέρας της Ποκαχόντας που ήθελε να σκοτώσει τον Άγγλο. Ακόμα και η ιστορία έτσι αμφισβητείται καθώς φάνηκε περίεργο που ο Σμίθ, που ήταν και ο μόνος μάρτυρας, δεν το είχε αναφέρει πουθενά για δέκα χρόνια. Μάλιστα σε ένα βιβλίο που έγραψε το 1630 αναφέρει μια παρόμοια ιστορία. Γράφει πως στην Ουγγαρία τον έσωσε μια μικρή κοπέλα όταν είχε συλληφθεί από τους Τούρκους. Θεωρείται σίγουρο ότι ο Σμιθ συνάντησε την Ποκαχόντας αλλά δεν υπήρξε ποτέ έρωτας και ίσως και η ιστορία με το πως τον γλίτωσε από τους Ινδιάνους να είναι δημιούργημα του Άγγλου.

Το 1609 ο Σμιθ τραυματίστηκε από μπαρούτι και επέστρεψε στην Αγγλία. Η Ποκαχόντας περίπου δύο χρόνια μετά παντρεύτηκε έναν πολεμιστή της φυλής της τον, Κοκόουμ. Το 1613 δύο Άγγλοι την απήγαγαν και οι διαπραγματεύσεις για την επιστροφή της κράτησαν πολύ. Λίγα είναι γνωστά για τη ζωή της εκεί αν και οι Άγγλοι γράφουν πως της φέρονταν ευγενικά. Ο υπουργός Αλεξάντερ Γουίτεκερ της έμαθα Αγγλικά και την έκανε Χριστιανή. Τελικά βαφτίστηκε και πήρε το όνομα, Ρεβέκα. Κατά την παραμονή της με τους Άγγλους παντρεύτηκε (5 Απριλίου 1614) τον Τζον Ρολφ που ήταν χήρος. «Το κίνητρο μου δεν ήταν το σαρκικό πάθος αλλά το καλό που θα κάνει αυτή η ένωση, για την τιμή της χώρας μας και τη δόξα του Θεού, για τη δική μου σωτηρία» γράφει ο Ρολφ για τον γάμο του με την Ποκαχόντας αλλά ξεκαθαρίζει πως έχει αισθήματα για αυτή.



Τον Μάρτιο του 1614 η Ποκαχόντας μιλάει με τον πατέρα της μετά από μια επίθεση των ιθαγενών στον αγγλικό καταυλισμό. Του λέει πως θέλει να μείνει με τους Άγγλους και τον επιπλήττει που δεν έδωσε αυτά που ζητούσαν για να την πάρει πίσω. Εκεί αποκόπηκε από τη φυλή της. Έζησε δύο χρόνια στη φυτεία του Ρολφ και στις 30 Ιανουαρίου 1615 το ζευγάρι απέκτησε το πρώτο τους παιδί, ένα αγόρι τον Τόμας. Ο γάμος αυτός μάλιστα εξομάλυνε τις σχέσεις των Ιθαγενών με τους αποικιστές και η φήμη του ζευγαριού πέρασε τον Ατλαντικό.

Η Ποκαχόντας θεωρήθηκε η ιδανική διαφήμιση για τον Νέο Κόσμο. Ο φόβος για τον άγνωστο ήταν μεγάλος και πολλοί λίγοι επέλεγαν να κάνουν το ταξίδι. Έτσι στην Αγγλία αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν την Ποκαχόντας. Η παρουσία μιας όμορφης και ευγενικής πριγκίπισσας που προσηλυτίσθηκε εύκολα και έμαθε τα ευρωπαϊκά ήθη ήταν ο καλύτερος τρόπος για να δείξουν σε όλους πως στον Νέο Κόσμο τα πράγματα δεν είναι τόσο άγρια.

Μάλιστα και ο ίδιος ο Σμιθ σε επιστολή του στην βασίλισσα Άννα ζήτησε να αντιμετωπίσουν την Ποκαχόντας σαν έναν επίσημο πρόσωπο. «Αν της φερθούμε άσχημα μπορεί η αγάπη για εμάς και την χριστιανοσύνη να μετατραπεί σε περιφρόνηση και οργή» έγραψε μεταξύ άλλων. Όταν λοιπόν στις 12 Ιουνίου του 1616 η Ποκαχόντας έφτασε το λιμάνι του Πλίμουθ η υποδοχή ήταν εντυπωσιακή. Στις 5 Ιανουαρίου 1617 συνάντησε τον βασιλιά Τζέιμς ενώ σε όλη την παραμονή της προσπαθούσαν να την διασκεδάσουν και να της φέρονται σαν βασίλισσα. Με τον Σμιθ συναντήθηκε τους πρώτους μήνες του 1617 σε έναν χορό. Όπως αποκάλυψε ο ίδιος, η Ποκαχόντας δεν ικανοποιήθηκε που τον είδε και μάλιστα του επιτέθηκε τονίζοντας ότι είπε ψέματα και προκάλεσε φόβο στον λαό της.

Τον Μάρτιο του 1617 ο Ρολφ και η Ποκαχόντας ξεκίνησαν το ταξίδι της επιστροφή στην Βιρτζίνια. Έκαναν όμως ελάχιστα μίλια καθώς η νεαρή πριγκίπισσα αρρώστησε βαριά και πέθανε αφού έφτασαν στην ακτή. Δεν είναι σίγουρο τι προκάλεσε το θάνατο της αλλά πιθανότατα ήταν πνευμονία ή φυματίωση. Όταν πέθαινε είπε: «Όλοι πρέπει να πεθάνουν. Είναι αρκετό που θα ζήσει το παιδί μου». Κηδεύτηκε στις 21 Μαρτίου του 1617 και το μέρος που τάφηκε παραμένει άγνωστο. Πάντως στην εκκλησία που έγινε η κηδεία υπάρχει ένα μικρό άγαλμα της. Πολλοί είναι αυτοί που αποδεδειγμένα είναι απόγονοι της Ποκαχόντας. Γνωστότερη περίπτωση η σύζυγος του πρώην πρόεδρου των ΗΠΑ, Ρόναλντ Ρίγκαν, Νάνσι.

Ούτε έρωτας λοιπόν, ούτε κάποια απίστευτη ομορφιά και ίσως καν ούτε μια διάσωση του Σμιθ. Η Ποκαχόντας ήταν απλά ένα κορίτσι που ήρθε κοντά στους Άγγλους και χρησιμοποιήθηκε για να δελεάσει τον κόσμο να πάει στην Αμερική. Ίσως όλοι να ονειρεύονταν πως θα βρουν εκεί τη δικιά τους Ποκαχόντας.





Τομαράς Ηλίας