Χορεύοντας με τα Τσακάλια

Όταν η κοινωνική αμφισβήτηση συναντά τη μαεστρική σκηνοθεσία και τις μεγάλες ερμηνείες, το αποτέλεσμα δεν μπορεί να είναι άλλο από τις ταινίες της δεκαετίας του 80. O Crazy Greek blogger ταπεινά αποτίει φόρο τιμής (με το δικό του τρόπο) στις μεγάλες ελληνικές παραγωγές που δε θα ξεχάσουμε ποτέ ( και βίντεο φυσικά )

Η ΕΠΟΧΗ

Το πλαίσιο στο οποίο κινήθηκαν τα «έιτις» στην Ελλάδα είναι λίγο πολύ γνωστό. Μια δεκαετία που αναμφισβήτητα ήταν πολύ πιο «λάιτ» από τις προηγούμενες από άποψη καλλιτεχνικής δημιουργίας και κατά τη διάρκεια της οποίας το φαινόμενο της συγκέντρωσης στα μεγάλα αστικά κέντρα έφτασε στο απόγειο του.

Ήταν η στιγμή που στα διαμερίσματα των νεότευκτων πολυκατοικιών που καταλάμβαναν κάθε στενό των μεγάλων πόλεων μπήκε το βίντεο και μια ολόκληρη παραγωγική διαδικασία δημιουργήθηκε για να το στηρίξει επηρεάζοντας παράλληλα ολόκληρο το καθεστώς του ελληνικού κινηματογράφου.



ΟΙ ΗΡΩΕΣ

Στο παρόν αφιέρωμα θα ασχοληθούμε με τις κοινωνικές ταινίες της δεκαετίας. Ξεχάστε λοιπόν τις ατάκες του Στάθη Ψάλτη που καλύτερα να ακούγονται σε περιόδους καύσωνα, τις δήθεν εμπνευσμένες πλάκες των Χάλια, Μπίλια και Κορτέση και την εμβληματική ανύπαρκτη χαίτη του Κώστα Τσάκωνα. Εδώ μιλάμε για σοβαρά πράγματα...

Οι χαρακτήρες των συγκεκριμένων ταινιών ακολουθούν κάποια στάνταρ μοτίβα. Είναι νέοι που διασκεδάζουν κάτω από την απότομη εναλλαγή φωτισμών που προστάζει η ντισκομπάλα και όσο περισσότερα τα κυβικά της μηχανής τους τόσο πιο ελεύθεροι νιώθουν. Χρησιμοποιούν μια διάλεκτο της οποίας οι μισές λέξεις είναι αγγλικές και οι άλλες μισές οι εξής δύο:o «δικός» μου, σου, του και ο «έτσι».

Βλέποντας τους στην οθόνη ξέρεις πως είναι πιο πιθανό ο κινηματογραφικός ρόλος του αξέχαστου Αλέκου Τζανετάκου να περάσει ολόκληρη ταινία χωρίς να δεχτεί φάπα παρά οι ίδιοι να μην μπλέξουν με το νόμο.

Στο βάθος δεν είναι κακοί φταίει όμως το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουν για όσα τους συμβαίνουν. Οι γονείς τους για παράδειγμα διακρίνονται από τη διαλλακτικότητα Μεσαιωνικού Ιεροεξεταστή και μπροστά τους ένας Ταλιμπάν θα έμοιαζε προοδευτικός αφού το μόνο που τους νοιάζει είναι η τήρηση μιας νεκρής ηθικής που δεν θα επιτρέψει στον περίγυρο να τους σχολιάσει αρνητικά.

Αρκετά όμως με τα λόγια. Οι λέξεις ωχριούν άλλωστε όταν η μιλάει η υψηλή δημιουργία. Σας παραθέτουμε με αντίστροφη αξιολογική σειρά ένα τοπ τεν αποτελούμενο από τα χαρακτηριστικότερα φιλμ, φιλμ που χάραξαν τη δική τους πορεία στο σύμπαν της έβδομης τέχνης:





10)Όταν οι ρόδες χορεύουν(Γιάννης Δαλιανίδης)

Αν και περισσότερο πρόκειται για μιούζικαλ, αφού κάθε 5 λεπτά οι πρωταγωνιστές τραγουδάνε και χορεύουν, μπαίνει χαριστικά στη δεκάδα μας για χάρη των εμπνευσμένων και κοινωνικά κριτικών ασμάτων που τη διανθίζουν(βίντεο 1).

Μια παρέα αλητών αναστατώνει την ηρεμία μιας φυσιολογικής γειτονιάς. Όταν η χριστομαθής έφηβη(Βάσια Παναγοπούλου) ερωτεύεται τον αρχηγό τους(Σταμάτη Γαρδέλη) θα βρει μπροστά της εκτός από τους υπόλοιπους περιοίκους και τον συντηρητικό αδερφό της(Παύλο Ευαγγελόπουλο).

Καλύτερη στιγμή: Αν 20-30 χρόνια πριν ο μέγιστος Νίκος Ξανθόπουλος εξέφραζε το σλόγκαν του καιρού του για τον προσανατολισμό του νεαρού παλικαριού με το «Πετραδάκι-πετραδάκι» και τη σκληρή δουλειά, πλέον ο Γαρδέλης δίνει το σύγχρονο στίγμα:«Εγώ δεν θέλω μεροκάματο, θέλω χιλιάρα μηχανή και θάνατο....»(βίντεο 2-διασκευή από Ημισκούμπρια).

9)Η Στροφή(Γιάννης Δαλιανίδης)

Όποιος νομίζει πως το «Ρέκβιεμ για ένα όνειρο» είναι ο κατεξοχήν «μπούσουλας» του σκοτεινού κόσμου των ουσιών καλά θα κάνει να αλλάξει άποψη.

Νεαρός ταλαντούχος οδηγός αγώνων μότο κρος(Πάνος Μιχαλόπουλος) μπλέκει με τα ναρκωτικά. Ο κατήφορος του δεν έχει όριο. Φεύγει από το σπίτι, σπάει φαρμακεία και ψάχνει να βρει τη δόση του από κάτι τύπους που τους λένε «Ψείρα» και «Ξεφτέρη». Στο τέλος αναγκάζεται να πάει μέχρι την Τουρκία για να περάσει από τα σύνορα «πράγμα». Τελικά η αγάπη του για τη μηχανή τον σώζει καθώς καταφέρνει να αποτοξινωθεί.

Καλύτερη στιγμή: Όταν η αστυνομία αντιλαμβάνεται τον επίδοξο μεταφορέα αρχίζει η καταδίωξη. Τον τρόπο που αποφεύγει τα μπλόκα ο Μιχαλόπουλος(με άλμα πάνω από τα περιπολικά) θα τον ζήλευε και ο «Transporter» Τζέισον Στάθαμ. Μάλιστα ενώ περνά βουνά, λαγκάδια και γιοφύρια τη ξέφρενη πορεία διακόπτει σε μια φάση ένα κοπάδι πρόβατα(!). Να μην παραλείψουμε επίσης να αναφέρουμε πως το τραγούδι της ταινίας «Βρώμικος Αέρας»(βίντεο 3) ερμηνεύεται από τον αείμνηστο Βλάσση Μπονάτσο.

8)Ο Γύρος του Θανάτου(Ερρίκος Θαλασσινός)

Ένα έργο γροθιά στο εμπόριο ανθρωπίνων οργάνων. Ο Στέφος(Διονύσης Ξανθός) κασκαντέρ σε λούνα παρκ προσεγγίζεται από μυστηριώδη εταιρεία που του προσφέρει τεράστια ποσά για να πουλήσει τα όργανα του τα οποία εφόσον πεθάνει θα μεταμοσχεύσουν σε πάμπλουτα ραμολί. Κι ενώ όλα δείχνουν στην αρχή καλά για το φτωχό αναβάτη σύντομα αντιλαμβάνεται πως δεν είναι και ό,τι καλύτερο να εξουσιάζουν άλλοι το σώμα σου(βίντεο 4).

Καλύτερη στιγμή: Ο πρωταγωνιστής που έχει μπλέξει με τη Ρόζα(Μαρία Τσακαλίδου)μια σουσουράδα που του τα μασάει επισκέπτεται από μόνος του την εταιρεία. Ο διάλογος που ακολουθεί, μνημείο καθαρού σουρεαλισμού θα έκανε τις Μπλε, Κόκκινη και Λευκή ταινία του Κισλόφσκι να αλλάξουν χρώμα:

-Έχω ανάγκη από λεφτά. Χέρια πόδια αγοράζετε;

-Όχι αλλά μπορείς να μας πουλήσεις τους γεννητικούς σου αδένες. Θα σου δώσουμε 200 χιλιάρικα.

7)Πανικός στα Σχολεία(Ντίμης Δαδήρας)

Η κλασική και δοκιμασμένη συνταγή του μοναχικού εκτελεστή που με τόση επιτυχία εφάρμοσε ο πολύς Τσαρλς Μπρόνσον ήρθε και στη χώρα μας. Αδίστακτοι έμποροι ναρκωτικών προκάλεσαν το θάνατο μικρού μαθητή. Έπρεπε να το ξανασκεφτούν όμως καθώς ο πατέρας του δεν θα το άφηνε έτσι. Ο Γιάννης Βόγλης αποδεικνύει για μια ακόμη φορά πως αν είσαι Ηθοποιός με Η δεν σε επηρεάζουν σενάρια(βίντεο 5).

Καλύτερη στιγμή: Οι κακοί της ταινίας κλέβουν την παράσταση. Ο Ανέστης Βλάχος επιτέλους εκτελείται εν ψυχρώ για να μάθει να ενσαρκώνει μια ζωή αρνητικούς ρόλους ενώ ο μακαρίτης ο Σουγκλάκος ανοίγει σε μια στιγμή το παράθυρο και ρίχνει με ένα πολυβόλο που πρέπει να είχε χρησιμοποιηθεί στα γυρίσματα της «Υπολοχαγού Νατάσσας».

6)Θύρα 7-Η Μεγάλη Στιγμή(Νίκος Φώσκολος)

Αν και το θέμα της ταινίας δεν σηκώνει πλάκα οι παράλληλες ιστορίες είναι όλα τα λεφτά. Νέος και ταλαντούχος ερασιτέχνης ποδοσφαιριστής(Χρήστος Κάλλοου) έχει προβλήματα καθώς ο πατέρας του, οδηγός βοθρατζίδικου θεωρεί την μπάλα χάσιμο χρόνου. Παράλληλα η αδερφή του τα έχει με πλούσιο αγόρι(Γιώργος Πετρόχειλος) με χόμπι στα ράλι, που όμως ο δικός του πατέρας δεν τον αφήνει να την παντρευτεί.

Καλύτερη στιγμή: Ο Πετρόχειλος με το αγωνιστικό του κάνει πρόβα σε ένα νταμάρι ενώ έχει ηχογραφήσει σε κασέτα τον εαυτό του να του δίνει οδηγίες. Δεν έχει υπολογίσει όμως τον σατανικό Νικ Σοτοβότσε Καμπανέλα(ρόλο που ενσαρκώνει ο ίδιος ο Φώσκολος στιλ Χίτσκοκ) συνέταιρο του πατέρα του που του στήνει ενέδρα(βίντεο 6).

Παρόμοιας αξίας σκηνή όταν ο Κάλλοου κι οι φίλοι του απαγάγουν τον αντιπαθητικό Μηνά ποδοσφαιριστή του Αθηναϊκού(που τον είχε τραυματίσει και του έκοψε τη καριέρα) για να ζητήσουν λύτρα. Τα κράνη με...αλουμινόχαρτο που φοράνε πρέπει να σηματοδοτούν την πρώτη επίσημη εμφάνιση των Power Rangers στις ελληνικές οθόνες(βίντεο 7).

5)Οι Επικίνδυνοι(Γιάννης Δαλιανίδης)

Μια ωμή καταγραφή της βίας και της εγκληματικότητας που κατάτρωγε τα σωθικά της ευαίσθητης νεολαίας. Άγρια βεντέτα ξεσπά ανάμεσα σε παρέες οργισμένων εφήβων. Από τη μια οι Γαρδέλης Μιχαλόπουλος και από την άλλη ο σκληρός Κώστας Ευριπιώτης πολύ πριν χαλάσει και λέει ανέκδοτα. Στη συνέχεια η ληστεία στο εργοστάσιο της ΦΑΓΕ έχει αφήσει εποχή στα κινηματογραφικά χρονικά ως μια από τις πιο καλοστημένες επιχειρήσεις.

Καλύτερη στιγμή: Οι μεν ψάχνουν έναν τρόπο να εκδικηθούν τους δε. Τελικά αποδεικνύονται ιδιαίτερα ευρηματικοί(βίντεο 8).

4)Χούλιγκανς(Κώστας Καραγιάννης)

Οι συμπλοκές μεταξύ των οργανωμένων οπαδών των ομάδων αποτυπώνονται σε αυτό το άρτιο οδοιπορικό στα παραπλανητικά μονοπάτια του χουλιγκανισμού. Το σενάριο απλό και καθημερινό προσεγγίζει με σπάνια αρτιότητα το φαινόμενο. Προσέξτε: Μια μυστική οργάνωση πιο ισχυρή από τους Σιωνιστές, προσφέρει εισιτήρια και κάτι ψιλά στους συνδέσμους όλων των ομάδων. Παράλληλα τους βάζει να πλακώνονται μεταξύ τους αφού απώτερο στόχο έχει την αποσταθεροποίηση της δημοκρατίας και την επιβολή δικτατορικού καθεστώτος ενώ επιθυμεί και την προστασία από τον κομουνισμό(μπουμ). Ο Γιώργος Πετρόχειλος στο ρόλο του Μίχου του παραστρατημένου νέου δίνει πραγματικά ρέστα ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει η συμμετοχή σε δεύτερους ρόλους του νυν τηλεκριτικού Αντώνη Πρέκα και του Γιάννη Μπέζου(και μάλιστα ως ΑΕΚτζή χούλιγκαν).

Καλύτερη στιγμή: Ο ιερέας πατέρας του Πετρόχειλου προσπαθεί να τον επαναφέρει στον ίσιο δρόμο λέγοντας του πως η αλήθεια βρίσκεται στο λόγο του Θεού. Η απάντηση που λαμβάνει(βίντεο 9) οφείλει να γραφτεί με χρυσά γράμματα στο φανταστικό βιβλίο με τις ατάκες του παγκόσμιου σινεμά δίπλα στο «Λουί, αυτή νομίζω είναι η αρχή μιας ωραίας φιλίας» από την Καζαμπλάνκα και το «You talkin to me» από τον Ταξιτζή.

Άξια αναφοράς και η εξομολόγηση του Άγη Γυφτόπουλου στο ψυχίατρο για τη δράση του(βίντεο 10).

3)Φυλακές Ανηλίκων(Ντίμης Δαδήρας)

Η ελληνική απάντηση στο «Εξπρές του Μεσονυχτίου». Μια παρέα ανηλίκων διαπράττει ληστεία και συλλαμβάνεται. Τότε θα βιώσει το απάνθρωπο πρόσωπο του σωφρονιστικού συστήματος στο οποίο ξεχωρίζουν κτηνώδεις δεσμοφύλακες(ο απαράμιλλος «Θεός» βίντεο 11) και παρανοϊκοί ανώτεροι(βίντεο 12).

Καλύτερη στιγμή: Πέρα από ατάκες και σκηνές αυτό που χρωματίζει ολόκληρη την ταινία είναι το μουστάκι του «ανήλικου» Θέμη Μάνεση. Μπροστά του ο μπαρουτοκαπνισμένος Οδυσσέας Ανδρούτσος θα έμοιαζε με άβγαλτο μαθητούδι.

2)Άγρια Νιάτα(Νίκος Φώσκολος)

Θα μπορούσε κάλλιστα να βρίσκεται στο νούμερο ένα αλλά φοβόμαστε πως αν δεν δώσουμε την πρωτιά σε ταινία του Δαλιανίδη θα στοιχειώσει τον ύπνο μας η μορφή του Κώστα Μακέδου ντυμένου πανκ με μια κίτρινη τούφα στο μαλλί.

Ένα σύνολο από ιστορίες που συνδυάζει όλα τα προβλήματα της νεολαίας. Ανεργία, ναρκωτικά, κόντρες, αδιέξοδες σχέσεις και τί δεν υπάρχει(βίντεο 13).

Ο Φοίβος(Γιάννης Ζαβραδινός) βγαίνει από τη φυλακή και ψάχνει να βρει δουλειά για να επιστρέψει στον ίσιο δρόμο. Τελικά βρίσκει αλλά τον διώχνουν από εκεί όχι εξαιτίας του λερωμένου του μητρώου αλλά επειδή ο πατέρας του ήταν κομουνιστής(μπουμ ξανά). Έτσι ωθείται ξανά στην παρανομία και επιλέγει να κλέψει τις εισπράξεις του ντέρμπι. Κι ενώ συμβαίνουν όλα αυτά ο νεαρός αδερφός του τα μπλέκει με την αδερφή του Σήφη του Μποξέρ και την αφήνει έγκυο όμως ο αυστηρός πατέρας της δεν τα σηκώνει κάτι τέτοια...

Στα χοτ σημεία της ταινίας οι δεύτεροι ρόλοι. Οι συνεργοί του Ζαβραδινού στην ληστεία δεν είναι άλλοι από τους Ηλία Κακλαμάνη και Γιώργο Ματαράγκα ενώ πρέπεινα μνημονευθεί και η πρώτη εμφάνιση του θρυλικού Στηβ Ντούζου(χωρίς μούσια) που ενσαρκώνει τον «Πατάτα».

Καλύτερη στιγμή: Το ελληνικό αντίπαλο δέος του Ρόκι για όσους θυμούνται. Ο Σήφης ο Μποξέρ(Διονύσης Ξάνθος) στέκεται απέναντι σε έναν εχθρό πιο προκλητικό από τον Κλάμπερ Λανγκ, πιο τεχνίτη από τον Απόλο Κρηντ και πιο θηριώδη από τον Ιβάν Ντράγκο(καλά αυτό το τελευταίο μην το πάρετε και τοις μετρητοίς) τον...Βλάσση. Στο τέλος τα καταφέρνει γιατί ακόμα και στα «Έιτις»το καλό κερδίζει το κακό.

1)Τα Τσακάλια(Γιάννης Δαλιανίδης)

Τα λόγια περιττεύουν. Η σημαία των ταινιών του είδους με σχεδόν ολόκληρο το καστ επί σκηνής(Μιχαλόπουλος, Γαρδέλης, Αλιμπέρτη). Η πρώτη και καλύτερη παραγωγή που δημιούργησε μια ολόκληρη σχολή για όσες ακολούθησαν Εδώ πρωταγωνιστικό ρόλο έχει και πάλι η απρόκλητη βία, τη σκυτάλη παίρνουν όμως τα ναρκωτικά από τα οποία δυστυχώς δεν καταφέρνουν να ξεφύγουν όλοι.

Καλύτερη στιγμή: Η σκηνή που σημάδεψε μια ολόκληρη δεκαετία. Οι τύποι που έχουν χτυπήσει το Γαρδέλη πίνουν αμέριμνοι το καφέ τους. Όχι για πολύ...

Ο τρόπος που μπαίνει ο Σταμάτης στη καφετέρια μαζί με το Μιχαλόπουλο και το Γιώργο Ρήγα κάνουν τον Κλιντ Ήστγουντ που μπαίνει στο σαλούν να φέρνει σε Αμερικανή κοπελίτσα που κατεβαίνει τη σκάλα για να πάει στο χορό αποφοίτησης.

-«Με θυμάσαι ρε π...»;(βίντεο 14)

-«Μα πώς να σας ξεχάσουμε ρε Σταμάτη»;














































Σαμιωτάκης Μιχάλης